जनमनातली घालमेल

बहीण-ज्यांना नाही त्यांनाच तिची उणीव जाणवते.ज्यांना असते त्यांनाही जाणवते पण ती सासरी गेल्यावर...!      आज रक्षाबंधन! बहीणीची आठवण तर येणारच...पण या पामराला तेवढेही सुख नाही.बहीण नसल्याची खंत मनात आहेच पण ज्यांनी ज्यांनी बहीणीचे प्रेम दिले त्यांची आज प्रकर्षाने आठवण येते आहे.त्यांची राखी आता पहिल्यासारखी येत नाही मात्र मी माझी ओवाळणी अशी शब्दरुपात पोहोच करतो आहे.      सन १९९८ चा तो काळ होता. मी नुकताच कविता लिहू लागलो होतो.ज्या काही चार-दोन कविता लिहील्या होत्या त्या जिल्ह्याच्या ठिकाणी असलेल्या वर्तमानपत्राच्या कार्यालयात पोहोच करुन आलो होतो.आपलेही नाव पेपरात छापून येणार या आनंदाने गडी हवेतच तरंगत होता.पण कशाचे काय अन् फाटक्यात पाय....वर्तमानपत्राची दर रविवारची पुरवणी मला हळूहळू हवेतून जमिनीवर आणत होती.बघता बघता सहा महीने उलटले आणि एका रविवारी स्वारी कवितांसहीत पेपर आऊट झाली.        पहिली कविता छापून येण्याचा आनंद काय असतो ते वर्णन करुन सांगू शकत नाही.आनंदाने गगनाची शीव केव्हाच ओलांडली होती.एक अनिल आज `कवी अनिल' झाला होता. अशाच ...

आपल्या देशात सण आणि उत्सव ज्या आत्मियतेने व उत्साहाने साजरे केले जातात त्याला तोडच नाही.पूर्वापार चालत आलेले सण आणि उत्सव यातल्या साजरीकरणात जरी बदल होत गेला असला तरी उत्साह मात्र तीळमात्र कमी झालेला नाही.आपल्या महाराष्ट्रात तर श्रावणमास हा सणांचा गोतावळा घेऊनच येतो.यातल्या श्रावण शुक्ल पंचमीलाच आपण नागपंचमी असे म्हणतो.शेतातील पीकाचे नुकसान करणारे उंदीर खावून साप शेतकऱ्याला एकप्रकारे मदतच करतो.या सापाला शेतकरी मित्र मानतो तर स्त्रिया बंधू मानतात.त्याच्या सहकार्याची जाणिव म्हणून नागाचे पूजन करुन नागपंचमी साजरी केली जाते.                           पूर्वीच्या नागपंचमीत आणि आताच्या नागपंचमी खूप फरक पडलेला आहे.त्याला अनेक कारणे आहेत.       पूर्वीची नागपंचमी       ===========               जून महिन्यात मृग नक्षत्रावर पावसाळा सुरू व्हायचा.पाऊसही तेव्हा बेफाम कोसळायचा....धरतीची तृषा भागवायचा!मग उघडीप मिळाली कि शेतकरी पेरण्या उरकायचा.मातीतून कोंब अंकुर...

याकूब मेमनच्या फाशीचे उदात्तीकरण अजून ताजेच असताना जम्मू काश्मिरच्या एका गावात दोन युवकांनी एका आतंकवाद्याला पकडले. इलेक्ट्रॉनिक मिडीयाला अजून एक विषय चघळायला मिळाला. देशासह जगभरातून लोक दूरचित्रवाणी पाहत असताना आपण काय दाखवावे व काय दाखवू नये याचेही सोयरसूतक ही माध्यमे पाळत नाहीत याचा देशवासियांच्या मनात धगधगता राग आहे.          मुंबईत २६/११ ला झालेल्या दहशतवादी हल्ल्याचे थेट प्रक्षेपण पाहून सुरक्षायंत्रणांना व पोलिसप्रशासनाला काहीच मदत झाली नाही. उलट बाहेर नेमके काय चालले आहे याची बित्तंबातमी आत लपलेल्या दहशतवाद्यांना मिळत गेली. नंतर ते थेट प्रक्षेपण बंद करण्यात आले परंतू तोपर्यंत दहशतवाद्यांनी आपला कार्यभाग साधला होता.       आता पकडलेल्या दहशतवाद्याबाबतही तेच घडताना दिसत आहे. ज्या युवकांनी त्यांना पकडले त्यांची मुलाखत घेणे हे त्या युवकांच्या जीवावर बेतू शकते हे माध्यमांनी लक्षात घ्यायला नको का? पकडलेला काही भुरटा चोर नाही तर दहशतवादी आहे.त्याला ज्यांनी कोणी पाठवले ते या सर्व घडामोडीवर लक्ष ठेवून असणारच यात शंका नाही.     ...

नमस्कार माझा ह्या ज्ञान मंदिरा सत्यम शिवम सुंदरा , सत्यम शिवम सुंदरा शब्दरूप शक्ति दे , भावरूप भक्ती दे प्रगतीचे पंख दे चिमणपाखरा , चिमणपाखरा ज्ञान मंदिरा …  सत्यम शिवम सुंदरा , सत्यम शिवम सुंदरा विद्याधन दे आम्हांस एक छंद एक ध्यास नाव नेई पैलतीरी दयासागरा, दयासागरा ज्ञान मंदिरा … सत्यम शिवम सुंदरा , सत्यम शिवम सुंदरा होवु आम्ही नीतिमंत, कलागुणी बुद्धिमंत कीर्तिचा कळस जाई उंच अंबरा, उंच अंबरा ज्ञान मंदिरा … सत्यम शिवम सुंदरा , सत्यम शिवम सुंदरा        गीतकार जगदीश खेबुडकर यांची ही अजरामर प्रार्थना आपण ज्या शाळेत,ज्या ज्ञानमंदिरात म्हणतो त्या ज्ञानमंदिराचे पावित्र्यही सुसंस्काराने जपणे तेवढेच महत्त्वाचे आहे.जेव्हा याच ज्ञानमंदिरात मिळणाऱ्या शिक्षणाचा बाजार मांडला जातो तेव्हा साहजिकच नफ्या-तोट्याचे गणितही आपोआपच त्याबरोबर येते.आणि या गणिताबरोबर येते ती एकमेकांवर कुरघोडी करण्याची गलिच्छ स्पर्धा! स्पर्धा म्हटले कि दर्जातही वाढ होण्याची आवश्यकता असते,पण या शिक्षणाच्या बाजारात मात्र सगळी गंगा उलटी वाहते आहे.शिक्षणाचा दर्जा घस...