जनमनातली घालमेल

:::::::::::: सुगला :::::::::               (ग्रामीण कथा) डोक्यावरच्या गवताच्या ओझ्याने तिची मान पाठ भरुन आली होती.कमरेतून निघालेली कळ थेट अवघडून गेलेल्या खांद्यापर्यंत पोहोचत होती.तरीही सुगला चालतच होती.ओझ्यामुळे तिची चाल जरा बेढबच भासत होती.पण त्या निर्जन वाटेवर ती चाल पाहणारे कुणी नव्हते म्हणून ती तशीच पाय ओढत अंतर कापायचा प्रयत्न करत होती....      सरावण सरत आला तरी पाऊस अजून हाद्या म्हणत नव्हता.आभाळ तर भरुन यायचे पण रीते व्हायचे नाही.जिकडे बघावे तिकडे मातीच्या लेकरांची नुसती होरपळ चाललेली दिसत होती.हाता-तोंडाशी आलेला घास घारीने झडप घालून हिसकावून न्यावा तसेच या दुष्काळाने केले होते.प्यायच्या पाण्याची अजून परापत झाली नसली तरी हे दिवस असेच पुढे राहिले तर मग मात्र जगणे मुश्कील झाले असते.हाताला तर काहीच कामधंदा मिळत नव्हता.पण सुगलाने अजून धीर सोडला नव्हता.गावात जरी कुठेच हिरवे दिसत नसले तरी गावापासून तीन कोसावरच्या वाण्याच्या वस्तीवर मात्र देवाची किरपा पहिल्यापासून होती.तो जिवंत पाण्याचा भाग असल्यामुळे तिथे पाण्याचा तुटवडा न...

::::::::::::::: सरपंचाचा जीआर :::::::::::: चणेवाडीच्या ग्रामपंचायतीची निवडणूक लवकरच लागणार होती.सरपंच मदनराव यांचा पाच वर्षांचा कार्यकाळ संपत आला होता.या पाच वर्षांच्या आतापर्यंतच्या कार्यकाळात त्यांनी गावात तब्बल पन्नास कोटींची विकासकामे केली होती.पण ती मदनरावाशिवाय कुणालाच दिसत नव्हती.आणि दिसणार तरी कशी?सगळ्या योजना कागदावरच होत्या.पन्नास कोटी मात्र सरपंचांच्या खिशात जमा झाले होते.आता निवडणुकीला उभे रहायचे तर विरोधकांच्या हाती आयते कोलीत दिल्यासारखे होईल.गेल्या वेळीच विरोधकांनी आणि नुकत्याच उदयास आलेल्या सटरफटर पुढाऱ्यांनी मदनरावांवर नाही नाही ते आरोप केले होते.आता तर त्यात आपल्याच गटातले काही लोक सामिल होणार हे तर उघडच दिसत होते.कारण अडीच वर्षे मदनरावांनी सरपंचपद भोगायचे व उरलेली अडीच वर्षे श्रीपतरावांनी सरपंचपद उपभोगायचे असे आधीच ठरले होते.पण आपल्या कामाचे अधिकारी आणि कामाच्या योजना यांची ओळख व्हायलाच मदनरावांचा एक-दीड वर्षांचा काळ लोटला.परिणामी मदनरावांनी आधी ठरल्याप्रमाणे अडीच वर्षानंतर सरपंचपद सोडले नाही.त्यांच्याविरुध्द अविश्वास ठराव आणण्याचा श्रीपतरावांनी प्रयत्न केला पण ...

खेड्यातली दिवाळी "मना-मनात नैराश्याचा अंध:कार आहे संपत्तीने श्रीमंत पण प्रेमाचा भुकेला आहे! ओठावर हसु तर आहे पण काळजावर दुःखाचा भडीमार आहे ! घ्या एक पणती हाती जरा मानवतेची सगळ्यांना प्रकाश आता वाटायचा आहे ! उजळुन चेहरा प्रेमाने सत्याचा आनंद सर्वांचा साजरा करायचा आहे... !" नैराश्याच्या गर्तेतून आशेच्या सागरात मुक्त विहार करण्यासाठी प्रेरणा देणारा भारतीय सण म्हणजे दिवाळी!लक्ष लक्ष दिव्यांनी अंगण उजळून निघत असताना मनाचा कोपराही प्रज्वलित अन् प्रकाशमय होऊन जातो.सर्व संकटांचा आणि दु:खाचा क्षणभर विसर पडून आनंदाचा क्षण भरभरुन साजरा करण्याची उर्मी हा दिवाळी सण घेऊन येतो.       ज्याप्रमाणे प्रत्येक चार कोसावर भाषेच्या अलंकारात,शब्दात व नादामध्ये जसा फरक पडत असतो तसाच तो रितीरिवाजातही थोड्याफार प्रमाणात जाणवत असतो.आनंद तोच असतो पण साजरा करण्याची पद्धत काही अंशी बदललेली असते.हेच वेगळेपण लक्षात घेऊन खेड्यातली दिवाळी कशी साजरी होते हे पाहणे औत्सुक्याचे होईल.कारण आपल्या भारतीय संस्कृतीचा डंका सातासमूद्रापार वाजत असला तरी ही संस्कृती जतन करण्यामध्ये शहरांपेक्षा खेड्यां...

 प्रिय सोनुल्या,                 हॅप्पी बर्थ डे टू यू... माझ्या शोन्या,तुला जन्मदिनाच्या लाख लाख शुभेच्छा!!     तुझ्या जन्मदिनाच्या इव्हेंटला मी हजर राहू शकत नाही म्हणून स्वॉरी यार!परत भेटल्यावर मी याची भरपाई करेन.सध्या आई-बाबांचे भांडण सुरु आहे त्यामुळे मी थोडी अपसेट आहे.म्हणून तुला भेटायला येऊ शकत नाही.तू समजून घे रे...स्वीटू!      ये नॉटी,मनातल्या मनात काय विचारतोस काय झाले म्हणून?तू तर माझ्या ह्रुदयात असा फिट्ट बसला आहेस कि तुझे मन मी इथे बसून ओळखू शकते.जा...तुला नाही विश्वास पटणार!तिकडे अजून कुणीतरी असेल ना...म्हणून माझे मन तुला कळतच नाही.जावू दे...फॉरगॉट इट...तू अस्साच माझ्या ह्रूदयात कायम रहा.आणि हो,मला पण तुझ्या ह्रुदयात अस्सेच जाम फिट कर.माझे पण मन तुला कळले पाहिजे ना!आता मी इकडे किती जळतेय तुला काय ठाऊक?काय शोन्या तू पण ना...नाही...नाही...तो स्टोव्ह वगैरे भडकून जळण्याचा हा वेडा प्रकार नाही.आणि वेड्या,आता साडीच कुठे असते रे पेटायला?...मी तर जीन्स पँट आणि शॉर्टसच घालते ना.त्यामुळे नो आग...नो  जा...

बहीण-ज्यांना नाही त्यांनाच तिची उणीव जाणवते.ज्यांना असते त्यांनाही जाणवते पण ती सासरी गेल्यावर...!      आज रक्षाबंधन! बहीणीची आठवण तर येणारच...पण या पामराला तेवढेही सुख नाही.बहीण नसल्याची खंत मनात आहेच पण ज्यांनी ज्यांनी बहीणीचे प्रेम दिले त्यांची आज प्रकर्षाने आठवण येते आहे.त्यांची राखी आता पहिल्यासारखी येत नाही मात्र मी माझी ओवाळणी अशी शब्दरुपात पोहोच करतो आहे.      सन १९९८ चा तो काळ होता. मी नुकताच कविता लिहू लागलो होतो.ज्या काही चार-दोन कविता लिहील्या होत्या त्या जिल्ह्याच्या ठिकाणी असलेल्या वर्तमानपत्राच्या कार्यालयात पोहोच करुन आलो होतो.आपलेही नाव पेपरात छापून येणार या आनंदाने गडी हवेतच तरंगत होता.पण कशाचे काय अन् फाटक्यात पाय....वर्तमानपत्राची दर रविवारची पुरवणी मला हळूहळू हवेतून जमिनीवर आणत होती.बघता बघता सहा महीने उलटले आणि एका रविवारी स्वारी कवितांसहीत पेपर आऊट झाली.        पहिली कविता छापून येण्याचा आनंद काय असतो ते वर्णन करुन सांगू शकत नाही.आनंदाने गगनाची शीव केव्हाच ओलांडली होती.एक अनिल आज `कवी अनिल' झाला होता. अशाच ...

आपल्या देशात सण आणि उत्सव ज्या आत्मियतेने व उत्साहाने साजरे केले जातात त्याला तोडच नाही.पूर्वापार चालत आलेले सण आणि उत्सव यातल्या साजरीकरणात जरी बदल होत गेला असला तरी उत्साह मात्र तीळमात्र कमी झालेला नाही.आपल्या महाराष्ट्रात तर श्रावणमास हा सणांचा गोतावळा घेऊनच येतो.यातल्या श्रावण शुक्ल पंचमीलाच आपण नागपंचमी असे म्हणतो.शेतातील पीकाचे नुकसान करणारे उंदीर खावून साप शेतकऱ्याला एकप्रकारे मदतच करतो.या सापाला शेतकरी मित्र मानतो तर स्त्रिया बंधू मानतात.त्याच्या सहकार्याची जाणिव म्हणून नागाचे पूजन करुन नागपंचमी साजरी केली जाते.                           पूर्वीच्या नागपंचमीत आणि आताच्या नागपंचमी खूप फरक पडलेला आहे.त्याला अनेक कारणे आहेत.       पूर्वीची नागपंचमी       ===========               जून महिन्यात मृग नक्षत्रावर पावसाळा सुरू व्हायचा.पाऊसही तेव्हा बेफाम कोसळायचा....धरतीची तृषा भागवायचा!मग उघडीप मिळाली कि शेतकरी पेरण्या उरकायचा.मातीतून कोंब अंकुर...

याकूब मेमनच्या फाशीचे उदात्तीकरण अजून ताजेच असताना जम्मू काश्मिरच्या एका गावात दोन युवकांनी एका आतंकवाद्याला पकडले. इलेक्ट्रॉनिक मिडीयाला अजून एक विषय चघळायला मिळाला. देशासह जगभरातून लोक दूरचित्रवाणी पाहत असताना आपण काय दाखवावे व काय दाखवू नये याचेही सोयरसूतक ही माध्यमे पाळत नाहीत याचा देशवासियांच्या मनात धगधगता राग आहे.          मुंबईत २६/११ ला झालेल्या दहशतवादी हल्ल्याचे थेट प्रक्षेपण पाहून सुरक्षायंत्रणांना व पोलिसप्रशासनाला काहीच मदत झाली नाही. उलट बाहेर नेमके काय चालले आहे याची बित्तंबातमी आत लपलेल्या दहशतवाद्यांना मिळत गेली. नंतर ते थेट प्रक्षेपण बंद करण्यात आले परंतू तोपर्यंत दहशतवाद्यांनी आपला कार्यभाग साधला होता.       आता पकडलेल्या दहशतवाद्याबाबतही तेच घडताना दिसत आहे. ज्या युवकांनी त्यांना पकडले त्यांची मुलाखत घेणे हे त्या युवकांच्या जीवावर बेतू शकते हे माध्यमांनी लक्षात घ्यायला नको का? पकडलेला काही भुरटा चोर नाही तर दहशतवादी आहे.त्याला ज्यांनी कोणी पाठवले ते या सर्व घडामोडीवर लक्ष ठेवून असणारच यात शंका नाही.     ...

नमस्कार माझा ह्या ज्ञान मंदिरा सत्यम शिवम सुंदरा , सत्यम शिवम सुंदरा शब्दरूप शक्ति दे , भावरूप भक्ती दे प्रगतीचे पंख दे चिमणपाखरा , चिमणपाखरा ज्ञान मंदिरा …  सत्यम शिवम सुंदरा , सत्यम शिवम सुंदरा विद्याधन दे आम्हांस एक छंद एक ध्यास नाव नेई पैलतीरी दयासागरा, दयासागरा ज्ञान मंदिरा … सत्यम शिवम सुंदरा , सत्यम शिवम सुंदरा होवु आम्ही नीतिमंत, कलागुणी बुद्धिमंत कीर्तिचा कळस जाई उंच अंबरा, उंच अंबरा ज्ञान मंदिरा … सत्यम शिवम सुंदरा , सत्यम शिवम सुंदरा        गीतकार जगदीश खेबुडकर यांची ही अजरामर प्रार्थना आपण ज्या शाळेत,ज्या ज्ञानमंदिरात म्हणतो त्या ज्ञानमंदिराचे पावित्र्यही सुसंस्काराने जपणे तेवढेच महत्त्वाचे आहे.जेव्हा याच ज्ञानमंदिरात मिळणाऱ्या शिक्षणाचा बाजार मांडला जातो तेव्हा साहजिकच नफ्या-तोट्याचे गणितही आपोआपच त्याबरोबर येते.आणि या गणिताबरोबर येते ती एकमेकांवर कुरघोडी करण्याची गलिच्छ स्पर्धा! स्पर्धा म्हटले कि दर्जातही वाढ होण्याची आवश्यकता असते,पण या शिक्षणाच्या बाजारात मात्र सगळी गंगा उलटी वाहते आहे.शिक्षणाचा दर्जा घस...